12.00

استثناها

اين " وند ها " مشتق سازي نمي كنند .

" ها و ان " ( نشانه ي جمع )

" ي " ( نشانه ي نكره )

شناسه ها

پيشوند هاي ( مي ، بـ ، نـ )

* * * *

" برخي از ساخت هاي اسم مشتق "

صفت + ي : سفيدي ، خوبي ، زيبايي

اسم + ي : بقّالي ، نجّاري ، خيّاطي

بن ماضي + ار : كردار ، رفتار ، نوشتار

بن مضارع + ه : خنده ، ناله ، گريه ، انديشه ، پوشه

اسم + ه : زبانه ، دهانه ، لبه ، دندانه

صفت + ه : زرده ، سفيده ، سبزه ، هفته

بن مضارع + ش : گويش ، روش ، نگرش ، گشايش

اسم + ستان : سروستان ، گلستان ، قلمستان ، تركمنستان

اسم + گاه : خوابگاه ، شامگاه ، تعميرگاه ، پالايشگاه

اسم + زار : لاله زار ، چمنزار ، ريگزار ، گلزار

اسم + چه : قاليچه ، صندوقچه ، درياچه ، بازارچه

12.اسم + واره : گوشواره ، جشنواره

اسم + بان : باغبان ، پاسبان ، كشتي بان

بن ماضي + ن : بردن ، شنيدن ، پريدن

اسم + ك : اتاقك ، عروسك ، شهرك ، چشمك ، طفلك

صفت + ا : گرما ، درازا ، سرما ، پهنا

اسم + گر : آهنگر ، زرگر ، كارگر ، آرايشگر

با + اسم : با ادب ، باسواد ، باهنر ، بانشاط

بي + اسم : بي علاقه ، بي هنر ، بي ادب

نا + صفت : نادرست ، نا منظم ، نا مناسب

نا + بن فعل : نادان ، ناياب ، ناتوان

هم + اسم : هم وطن ، هم عقيده ، هم درس

صفت + گري : وحشي گري ، موذي گري ، ياغي گري

بن ماضي + ه : گرفته ، افسرده ، نوشته

بن مضارع + ان : گريان ، دوان ، لرزان

اسم + انه : شاگردانه ، شكرانه ، صبحانه

اسم + دان : گلدان ، قلمدان ، نمكدان

اسم + چي : پستچي ، قهوه چي ، تلفن چي

بن فعل + گار : خواستگار ، آفريدگار ، آموزگار

بن مضارع + ا : دانا ، كوشا ، توانا ، بينا

بن مضارع + نده : رونده ، خزنده ، گوينده ، خورنده

صفت شمارشي + گانه : دوگانه ، پنج گانه ، هفده گانه

صفت + انه : عاقلانه ، محرمانه ، مخفيانه

اسم + گين : غمگين ، شرمگين ، اندوهگين

اسم + ور : هنرور ، سخنور ، ثامور ، پهناور ، بارور

اسم + مند : ثروتمند ، هنرمند ، بهره مند

اسم + يّه : خيريّه ، نقليّه ، جواديّه

صفت + ك : زردك ، سفيدك ، سرخك ، سياهك

اسم + ناك : غمناك ، ترسناك ، سوزناك ، اندوهناك

اسم / صفت + ين / ينه : پشمين ، زرّين ، زرّينه ، چوبينه

اسم مشتق - مركب : به اسم هايي كه ويژگي هاي مشتق و مركب را با هم دارند . بعضي از دو يا چند كلمه ساده و حدّاقل يك وند ساخته مي شود .

مانند :

دانشجو (دان +  -ِ ش + جو )                                دانشنامه ( دان + -ِ ش + نامه )

* * * *

" برخي از ساخت هاي اسم مشتق - مركب "

وند + صفت مركب : ناجوان مردانه ، ناخوشايند ، ناخودآگاه

صفت مركب + وند : كارشناسي ، كتاب فروشي ، خودخواهي ، دانش پژوهي

اسم + بن + وند : اسم نويسي ، دست بوسي ، آشتي كنان

بن + وند + بن : خريد و فروش ، پرس و جو ، پخت و پز

صفت + اسم + وند : شش ماهه ، يك طرفه ، هر روزه

اسم مشتق + اسم : دانشسرا ، دانش نامه

اسم + وند + بن : خدانشناس ، زبان نفهم ، حقوق بگير

اسم + وند + اسم : سراسر ، سر تا پا ، مالامال ، شانه به سر

* * * *